Dinh Bảo Đại Đà Lạt hệ thống đường hầm chứng nhân lịch sử. Dinh I được doanh nhân Robert Clément Bourgery (người Pháp) xây dựng vào năm 1929. Tòa dinh thự nằm bí quyết trung tâm Đà Lạt khoảng 4 km về hướng Đông Nam, trên đồi thông sở hữu độ cao một.550 m.
Dinh I được xây vững chắc bằng gạch và đá, mái lợp ngói, gồm 1 tầng hầm, tầng trệt và tầng lầu. hầu hết khu vực rộng 18 hecta, trong đó tòa nhà là 818 m2, gồm 12 phòng to nhỏ. Đây là một trong những công trình kiến trúc đồ sộ bậc nhất ở Đà Lạt thời bấy giờ.
Bước vào cửa chính của tòa dinh thự, người xem sẽ thấy nét đối xứng trong thiết kế, xây dựng tòa nhà sở hữu hệ thống cầu thang và hành lang bằng gỗ (được nhập từ Thái Lan) mở hướng sang hai bên. Nét cổ điển của tòa nhà thể hiện trên hệ thống cửa chính và cửa sổ sở hữu các vòm cung tròn mái bẻ góc ở đuôi. Mặt đứng dinh thự được trang trí có nhiều yếu tố tinh tế càng khiến nâng cao thêm dáng vẻ sang trọng.
Năm 1949, "Hoàng triều Cương thổ" (vùng đất Tây Nguyên ngày nay) được ra đời, Quốc trưởng Bảo Đại sắm lại Dinh I với giá 500.000 đồng tiền Đông Dương. Dinh I sau ấy được đặt tên là Dinh Gia Long. Bảo Đại cho xây thêm tòa nhà của ngự lâm quân, vườn ngự uyển trên đồi, khu hồ tắm, trạm nghỉ chân khi đi săn bắn ở thung lũng...
Chị Nguyễn Thị Mai Linh, hướng dẫn viên tại Dinh I cho biết, khi xưa Quốc trưởng Bảo Đại bố trí nơi tiếp khách và làm cho việc của các quan trong Hoàng triều ở tầng 1, còn tầng 2 được dùng khiến cho nơi nghỉ ngơi và làm việc. Do Hoàng hậu Nam Phương sang Pháp sống lưu vong từ năm 1947 phải sau lúc làm Quốc trưởng, Bảo Đại đã đón đồ vật phi Bùi Thị Mộng Điệp lên Đà Lạt. Bà Mộng Điệp cũng là người thường đi săn cùng Bảo Đại, giúp chồng quản lý Cương thổ, thường xuyên qua lại giữa Đà Lạt và Buôn Ma Thuột.
Quốc trưởng Bảo Đại trong chuyến thị sát Hoàng triều năm 1950. Ảnh lưu giữ tại Dinh I |
Hệ thống đường hầm đồ sộ
Sau lúc sắm lại tòa dinh thự, Bảo Đại cho sửa chữa lại. lúc còn sống, ông Nguyễn Đức Hòa, người hầu cận thân tín của Quốc trưởng Bảo Đại từng nhắc, giai đoạn sửa sang tòa nhà nhóm lao động đã phát hiện ra đường hầm bí mật, những người này nhận được lệnh bắt buộc giữ kín về hệ thống đường ngầm dưới lòng đất.
Theo những nhà nghiên cứu, đường hầm này đã được người Nhật bí mật đào để chuẩn bị cho cuộc đảo chính Pháp năm 1945. Hầm được đào xuyên qua các đồi thông hơn 3 km với nhiều ngóc ngách, từ Dinh I sang Dinh II (Dinh Toàn quyền Decoux). Chạy dọc đường ngầm có tất cả nhánh vào 1 số biệt thự trên đường Paul Doumer (nay là đường Trần Hưng Đạo) sở hữu mục đích bắt sống những quan người Pháp trong dinh và các biệt thự. hiện nay vẫn chưa sở hữu tài liệu công bố người Nhật cho đào hệ thống đường hầm từ bao giờ.
Sau Hiệp định Geneve năm 1954, Quốc trưởng Bảo Đại sang Pháp sống lưu vong, Ngô Đình Diệm lên làm Tổng thống chế độ Việt Nam cộng hòa. Riêng mang Dinh I, Ngô Đình Diệm cho người gia cố đường hầm đã với từ trước ở phía dưới tòa nhà bằng đá, bêtông, cốt thép cứng cáp.
Đường hầm bắt đầu từ phòng ngủ của Tổng thống, được ngụy trang sau giá cất sách, lúc mang biến cố chỉ nên đẩy cánh cửa bí mật, đường hầm cao 2 m lộ ra, dẫn xuống 3 phòng (phòng của Tổng thống, phòng điện đài cơ yếu và phòng bảo vệ) nằm sâu dưới lòng đất 10 m.
Để đảm bảo an toàn tuyệt đối, cứ vài mét dưới đường hầm lại mang 1 cánh cửa thép để ngăn cản mối nguy khi bị truy đuổi. Phía trong hầm cũng có hàng loạt lỗ châu mai với thể nhìn ra không tính nhưng bên ko kể ko thể nhìn vào trong. Từ ba căn phòng dưới tầng hầm, đường ngầm tiếp tục hướng ra phía sau dinh thự khoảng 100 m, nơi luôn mang chiếc trực thăng đợi sẵn đề phòng khi xảy ra biến cố.
nhiều kém chất lượng thuyết cho rằng, nhóm thợ thi công đường hầm sau hoàn thành xây dựng đã bị thủ tiêu để giấu kín về sự tồn tại của căn hầm, đồng thời Tổng thống Ngô Đình Diệm cũng lệnh cho những người trong tòa nhà trường hợp "muốn còn đầu để đội mũ thì cần giữ kín bí mật".
Sau lúc Tổng thống Ngô Đình Diệm bị lật đổ, Dinh I được dùng khiến nơi nghỉ mát cho những lãnh đạo kế tiếp của chế độ cũ. Sau năm 1975, nơi đây trở nên nhà khách của Trung ương rồi được giao cho một số đơn vị buôn bán dịch vụ du lịch.
Hệ thống đường hầm đồ sộ trong Dinh I. Ảnh: Khánh Hương |
hiện tại, khu Dinh I được công ty cổ phần Hoàn Cầu Đà Lạt thuê và trùng tu để đón khách tham quan. Phía sau dinh thự còn sở hữu mẫu trực thăng số hiệu 70-15834 được Bộ Quốc phòng giao cho đơn vị trưng bày, bảo quản.
Trước lúc khiến cho chủ nhân tòa Dinh I ở Đà Lạt, vua Bảo Đại còn có một dinh thự lộng lẫy, được xây dựng khi ông đang trị vì, được gọi là Dinh III (hay biệt thự mùa hè). Dinh được xây dựng trên đồi thông cao hơn một.500 m (trên đường Triệu Việt Vương, bí quyết trung tâm Đà Lạt chừng 2 km về hướng Tây Nam) từ năm 1933, năm 1938 thì hoàn thành sở hữu 2 tầng và 25 phòng.
bây giờ, Dinh III hầu như vẫn giữ được gần như nguyên trạng ban đầu có các phòng tiếp khách, hội họp, phòng ngủ... của vua Bảo Đại cùng hoàng hậu Nam Phương và các con. Đây là dinh mà vua Bảo Đại thường cùng gia đình lên Đà Lạt nghỉ mát và ở lại mỗi dịp hè.
Dinh I (King Palace) hiện là điểm thăm quan thu hút tất cả du khách lúc đến có Đà Lạt. |
Ngay từ ngày đầu xây dinh thự, chủ nhân thứ 1 là Robert Clément Bourgery cho trồng hai hàng cây tràm dọc lối vào. |
Ngay tại cổng Dinh I cũng với 1 biệt thự dành cho lính ngự lâm sử dụng trong thời kỳ Hoàng triều Cương thổ. |
Trong khuôn viên Dinh I còn mang tòa biệt thự, trong thời gian khiến cho Quốc trưởng, nơi đây được Bảo Đại tiêu dùng để thiết đãi khách mời. |
Quốc trưởng Bảo Đại cũng sử dãy nhà phía sau để đựng giữ những chiếc ôtô ham mê của mình |
Tòa Dinh I bề thế giữa đồi thông Đà Lạt. |
Tòa nhà được bề ngoài, xây dựng sở hữu hàng chục cửa sổ. |
Dinh I được mẫu mã nhiều, từ cửa sổ của tầng lầu mang thể quan sát cảnh vật bên dưới. |
gần như hệ thống cửa, thanh cầu thang, sàn nhà đều bằng gỗ. |
Cửa vào đường hầm được ngụy trang sau kệ chứa sách. |
Đường hầm dài sắp 100 m, thông ra phía sau bãi đậu máy bay bằng 3 cánh cửa. |
xung quanh tòa dinh thự được những chủ nhân của nó cho xây một số lô cốt phòng thủ. |
Dinh I được chụp vào khoảng các năm 1950-1960. |
Vị trí Dinh I trên tấm bản đồ Đà Lạt xưa. |
Phòng họp nội những được đặt trên tầng lầu của tòa dinh thự. |
Tại phòng nội các, Quốc trưởng Bảo Đại sẽ cùng bàn họp công việc có các quan lại trong Hoàng triều. |
Phòng tiếp khách của Quốc trưởng Bảo Đại tiêu dùng tông màu chủ đạo là màu vàng và đỏ, thể hiện sức mạnh của hoàng gia. |
Chân dung cựu hoàng Bảo Đại trong thời gian khiến cho Quốc trưởng (1949-1955). |
Sau Hiệp định Gieneve, Bảo Đại sống lưu vong tại Pháp, Ngô Đình Diệm lên khiến cho Thủ tướng sau đấy cho cải tạo lại tòa dinh thự. |
Phòng ngủ của Quốc trưởng Bảo Đại được đặt ngay cạnh phòng làm việc. |
Ông được biết tới có sở thích nuôi thú cưng và đi săn. |
Quốc trưởng Bảo Đại trong chuyến thị sát Hoàng triều năm 1950. |
Quốc trưởng Bảo Đại trong 1 lần tiếp Cao ủy Pháp, Đại tướng De Lattre vào năm 1951. |
các hiện vật còn nguyên vẹn trong Dinh I sau khi được đưa từ Pháp về Việt Nam từ hơn 80 năm trước. |
Máy nghe nhạc cổ do Quốc trưởng Bảo Đại có từ Pháp về Việt Nam. |